توضیحات

نیاز بدن انسان به کلسیم بیشتر از سایر مواد معدنی می باشد. حداقل حدود ۲۳% کلسیم در استخوانها و دندانها یافت می شود که باعث ایجاد استحکام و سختی در آنها می گردد. باقی مانده کلسیم موجود در بدن (حدود ۴درصد) در خون، عضلات و اعصاب بدن یافت می شود که نقش مهمی را در تنظیم عملکرد فیزیولوژیکی بدن ایفا می نماید.کلسیم نقش مهمی در سلامت استخوان و دندان، پیامدهی سلولها ومتابولیسم پروتئین دارد و در دوران بارداری نقش حیاتی در حفظ سلامت جنین ایفا می کند. کلسیم عنصری سفید رنگ، نرم و براق می باشد. در بدن انسان کلسیم به صورت ترکیبات مختلفی مانند کربنات کلسیم، فسفات کلسیم و سولفات کلسیم یافت می شود. وجود میزان زیاد چربی، اسید اگزالیک و اسید فیتیک در غذا می تواند از جذب مناسب کلسیم پیشگیری کند. تمامی انواع کلسیم موجود در غذا، قابل جذب و ذخیره این عنصر معدنی علاوه بر وابسته بودن به سایر فاکتورها، به میزان دریافت آن نیزبستکی دارد. به طور معمول جذب این عنصر معدنی از مجاری گوارشی به داخل خون انجام می شود. به طور عمده، میزان جذب این عنصر در دوران رشد سریع که نیاز بدن به مواد معدنی بیشتر می باشد، افزایش می یابد. میزان جذب کلسیم، همچنین وابسته به میزان سلامتی معده، روده، و مصرف مقادیر کافی ویتامین هایی مانند D,C,B12 و فسفر می باشد.

ویتامین D

همه ویتامی D را با عنوان ویتامین خورشیدی می شناسند. رشد و حفظ استخوانهای نرمال به طور وسیعی به این ویتامین وابسته است. ویتامین D محلول در چربی بوده و جهت حفظ متابولیسم طبیعی کلسیم مورد نیاز است. سنتز این ویتامین در پوست در اثر تابش نور خورشید صورت می گیرد ولی مقدار آن برای بدن کافی نبوده و لازم است تا از منابع غذائی نیز وارد بدن گردد.

ویتامین D اصلی ترین ویتامین در پیشگیری از بیماری ریکتز یا راشیتیسم (Rickets) به شمار می آید. این بیماری ناشی از کمبود ویتامینD بوده و کودکان را مبتلا می کند و همراه با نقص در تشکیل استخوان ،اختلال در استفاده از کلسیم در بدن و ضعف و تنبلی می باشد. ویتامین D در جذب کلسیم، فسفر و سایرمواد معدنی در مجاری گوارشی نقش دارد. همچنین ویتامینD3 جهت حفظ عملکرد غده پاراتیروئید که تنظیم کننده میزان کلسیم در بدن می باشد مورد نیاز است. این ویتامین در دوران کودکی و نوجوانی جهت تشکیل استخوان ها و دندانهای سالم ضروری می باشد . مصرف میزان کافی ویتامینD در دوران بارداری باعث ایجاد اثرات سودمند برای مادر و تکامل مناسب کودک می گردد.

کمبود ویتامینD، باعث ایجاد ریکتز می شود که این بیماری تمامی بدن را درگیر می کند. مشخص ترین علامت آن، نقص در کلسیفیه شدن استخوانها می باشد. کمبود ویتامین D همچنین موجب تخریب دندانها، پیوره (Pyorrhoea) و نیز ضعف عضلانی، ضعف بدنی، کاهش جذب سایر مواد معدنی و پیری زودرس می گردد.

ویتامین E

ویتامین E متشکل از هشت آنتی اکسیدان است که مهمترین آنها، آلفاتوکوفرول می باشد و تنها شکلی از ویتامین E است که بطور فعال در بدن انسان ساخته می شود. ویتامین E در همه بافت های بدن ذخیره می گردد و این ذخایر بافتی می تواند در مقابل کمبود این ویتامین، مقاومت نشان دهد. ویتامین E جهت انجام طبیعی اعمال تولید مثلی، باروری و افزایش قدرت جنسی مردانه بسیار موثر است.

ویتامین E مانع تخریب اسیدهای چرب اشباع نشده، هورمون جنسی و ویتامین های محلول در چربی توسط اکسیژن می گردد. ویتامین E موجب گشاد شدن مویرگ ها شده و جریان خون به بافت عضلانی را افزایش می دهد،لخته های خون را حل کرده و مانع از تشکیل آنها می شود. ولی در انعقاد طبیعی خون بی تأثیر است. موجب افزایش ادرار نیز می گردد.

ویتامین E موجب مرطوب شدن، نرمی و لطافت پوست نیز می گردد و خاصیت محافظت کنندگی در برابر نور آفتاب دارد. کمبود ویتامین E منجر به تغییرات تخریبی در مویرگ های خونی و نهایتاً بیماری های قلبی و کبدی می گردد. کمبود این ویتامین در مغز نیز بسیار تأثیر گذاشته و قدرت جنسی را تا حد زیادی کاهش می دهد. کمبود دراز مدت ویتامین E موجب بروز اختلالات تولید مثلی، سقط جنین، ناباروری و اختلالات عضلانی نیز می گردد

ویتامین K

ویتامین K یکی از انواع ویتامین ها ی محلول در چربی می باشد که در تولید پروتئین پروترومبین (Prothrombin) و نیز دیگر فاکتور های موثر در مکانیسم انعقاد خون مورد نیاز می باشد.نقش این ویتامین در پیشگیری از خونریزی های شدید شناخته شده است.,ویتامینK در طبیعت به دو صورت وجود دارد : ویتامین K1 که از گیاه alfa alfa استخراج شده و تنها شکلی است که در گیاهان وجود دارد .این ویتامین روغن زرد رنگی است که در حلال های چرب حل شده ولی در آب انحلال پذیری بسیار کمتری دارد.شکل دوم ویتامین K2 است که توسط بسیاری از باکتری ها تولید می گردد.

مطالعه ذخایر کبدی ویتامینK، نشان دهنده آن است که حدود ۵۰ درصد این ویتامین از طریق رژیم غذایی تأمین شده و ۵۰ درصد بقیه آن نیز در روده ها توسط باکتریها تولید می گردد. ویتامین K به همراه چربی در غذا جذب می گردد. صفرا برای جذب این ویتامین مورد نیاز بوده و ویتامین جذب شده ازطریق سیستم لنفاوی عبور کرده و وارد جریان خون عمومی بدن می گردد. کبد بیشتر این ویتامین را ذخیره می کند. ویتامینK به ندرت از طریق بدن دفع می گردد.

ویتامین K جهت پیشگیری از خونریزی داخلی و هموراژی ها (Hemorrhage ) مورد نیاز است.در کاهش خونریزی دوران قاعدگی خانم ها موثر ابوده و جهت عملکرد طبیعی کبد نیز مورد نیاز است. همچنین این ویتامین در فعالیتهای تولید انرژی بافتها خصوصا در سیستم عصبی شرکت می کند.

کمبود اولیه ویتامین تا کنون در بزرگسالان دیده نشده است کمبود ویتامینK در بدن می تواند ناشی از عدم جذب و یا استفاده از این ویتامین در بدن باشد. کاهش میزان دریافتی ویتامین K ، در کنار درمان با آنتی بیوتیک، می تواند منجر به کاهش تولید این ویتامین توسط باکتری شده و در نتیجه باعث کاهش میزان ویتامین K در بدن شود. طولانی شدن زمان انعقاد خون و بروز خونریزیهای شدید از دیگر علامت ها میباشند که میتوانند تهدید کننده حیات به شمار آیند.